تصور کنید در یک عصر سرد زمستانی قدم میزنید و بخار بلند شده از چرخدستی لبوفروش، هوش از سرتان میبرد. آن رنگ ارغوانی تیره و طعم شیرین که تا عمق وجود آدم نفوذ میکند، فقط یک خوراکی ساده نیست؛ نوستالژی خالص است. اما چرا وقتی در خانه دست به کار میشویم، گاهی لبوها کمرنگ میشوند یا شلغمها له و بیمزه از آب در میآیند؟ تهیه لبو و شلغم شاید در نگاه اول سادهترین کار دنیا به نظر برسد، اما اگر یک سرآشپز با تجربه ۱۰ ساله باشید، میدانید که جزئیات ریز، تفاوت بین یک غذای معمولی و یک شاهکار بازاری را رقم میزند.
در این مقاله، نمیخواهیم صرفاً بگوییم آب را روی لبو بریزید و صبر کنید! ما قرار است ساختار پخت این دو ریشه مغذی را تحلیل کنیم. یاد میگیریم چطور قند طبیعی لبو را کاراملی کنیم و چگونه تلخی احتمالی شلغم را بگیریم تا حتی بچهها هم عاشقش شوند. اگر آمادهاید که آشپزخانه را به گرمترین نقطه خانه تبدیل کنید، پیشبند را ببندید.
آنچه در ادامه میخوانید!
اطلاعات دستور پخت
طرز تهیه لبو
طرز تهیه شلغم
نکات و فوت و فنهای سرآشپز
اشتباهات رایج
نتیجهگیری
سوالات متداول
اطلاعات دستور پخت
مواد لازم
برای رسیدن به کیفیت عالی، نبرد را از میوهفروشی شروع کنید. انتخاب مواد اولیه اشتباه، حتی با بهترین روش پخت هم نتیجه خوبی نمیدهد.
مطالب مرتبط
طرز تهیه تخمه آفتابگردان با طعم آبلیمو
طرز تهیه دمنوش آرامشبخش ویژه بعد از شبنشینی یلدا
آموزش دون کردن انار بدون کثیفکاری
تجهیزات مورد نیاز
دو قابلمه مجزا (هرگز لبو و شلغم را با هم نپزید، مگر اینکه شلغم صورتی بخواهید!)
برس خرید بکلینک شستشوی سبزیجات
چنگال برای تست پخت
طرز تهیه لبو به سبک بازاری (قرمز و براق)
بسیاری از افراد لبو را پوست میگیرند و میپزند؛ این اولین و بزرگترین اشتباه است! بیایید اصولی پیش برویم.
مرحله اول: شستشوی استراتژیک
چغندرها را با برس کاملاً تمیز کنید تا گلولای آن پاک شود. اخطار: به هیچ عنوان سر و ته لبو را نبرید و پوست آن را نگیرید. هر برشی روی پوست باعث میشود رنگدانه ارزشمند لبو وارد آب شود و شما در نهایت یک لبوی صورتی کمرنگ و بیحال داشته باشید.
مرحله دوم: پخت طولانی
لبوها را در قابلمه چیده و روی آنها آب بریزید تا جایی که روی لبوها را بپوشاند. قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید. در ظرف را بگذارید و اجازه دهید حدود دو تا سه ساعت بپزد. لبو بافتی متراکم دارد و نیاز به زمان دارد تا مغزپخت شود.
مرحله سوم: پوستگیری و شیرینسازی (تکنیک کاراملیزاسیون)
وقتی آب لبو کشیده شد (حدود دو لیوان آب باقی ماند) و لبوها نرم شدند، آنها را خارج کنید. حالا پوست لبو با یک فشار دست به راحتی جدا میشود. سر و ته آن را بزنید و به قطعات دلخواه برش دهید.
دوباره لبوهای خرد شده را به همان آب غلیظ داخل قابلمه برگردانید. حالا وقت اضافه کردن شکر یا نبات است. حرارت را کم کنید و اجازه دهید لبوها در شیره خودشان به مدت ۳۰ دقیقه دیگر بجوشند.
چرا این مرحله مهم است؟ این کار باعث میشود آب لبو تبدیل به یک سس غلیظ و ژلاتینی شود که روی لبوها را کاور میکند (Glaze) و آن ظاهر براق و هوسانگیز بازاری را میسازد.
چرا این مرحله مهم است؟ این کار باعث میشود آب لبو تبدیل به یک سس غلیظ و ژلاتینی شود که روی لبوها را کاور میکند (Glaze) و آن ظاهر براق و هوسانگیز بازاری را میسازد.
طرز تهیه شلغم (آنتیبیوتیک طبیعی)
پخت شلغم سادهتر است، اما چالش اصلی حفظ ساختار و جلوگیری از له شدن آن است.
مرحله اول: آمادهسازی
شلغمها را خوب بشویید. برخلاف لبو، میتوانید سر و ته شلغم را بزنید، اما پوست گرفتن آن توصیه نمیشود؛ زیرا پوست شلغم حاوی فیبر و مواد مغذی بسیاری است و از وا رفتن آن جلوگیری میکند.
مرحله دوم: پخت ملایم
شلغمها را در قابلمه چیده و آب را تا جایی که نیمی از شلغمها را بگیرد اضافه کنید (شلغم خودش آب میاندازد). اگر برای درمان سرماخوردگی میپزید، هیچ افزودنی نیاز نیست. اما برای طعم بهتر، میتوانید کمی نمک به آب اضافه کنید.
مرحله سوم: زمانبندی دقیق
روی حرارت ملایم حدود ۱ تا ۱.۵ ساعت بپزید. شلغم اگر زیاد بپزد، بافتش را از دست میدهد و بدبو میشود. نشانه پخت کامل این است که چنگال به نرمی در آن فرو رود اما شلغم متلاشی نشود.
نکات و فوت و فنهای سرآشپز
در این بخش، تفاوت یک آشپز معمولی با یک حرفهای مشخص میشود. این نکات را یادداشت کنید:
راز رنگ ارغوانی: اگر لبوی شما رنگ کمی دارد، نگران نباشید. برخی آشپزها در مرحله آخر پخت، یک لبوی خام کوچک را رنده کرده و عصاره آن را به قابلمه اضافه میکنند تا رنگ غذا منفجر شود!
تلخیزدایی شلغم: اگر حس کردید شلغمها رگهای از تلخی دارند، اضافه کردن یک تکه کوچک نبات در آب پخت شلغم، طعم آن را متعادل میکند بدون اینکه آن را شیرین کند.
انتخاب قابلمه: برای لبو از قابلمه استیل یا لعابی استفاده کنید. قابلمههای روحی یا آلومینیومی ممکن است با رنگدانههای لبو واکنش دهند و رنگ آن را تیره و کدر کنند.
نگهداری: لبو و شلغم پخته شده را میتوانید تا سه روز در ظرف در بسته در یخچال نگه دارید. آب غلیظ لبو را حتماً روی آن بریزید تا خشک نشود.
اشتباهات رایج
برش زدن لبو قبل از پخت: همانطور که گفتیم، این کار حکم “خودکشی رنگ” برای لبو را دارد. تمام رنگدانه در آب حل میشود و دور ریخته میشود.
پختن با شعله زیاد: لبو و شلغم باید “دم بکشند”. جوشیدن شدید باعث میشود سطح بیرونی له شود در حالی که مغز آنها هنوز سفت است.
دور ریختن آب لبو: آن آب غلیظ انتهای پخت، طلای مایع است! سرشار از ویتامین و طعم. حتماً آن را روی لبوها سرو کنید یا به عنوان سس دسر نگه دارید.
نتیجهگیری
پختن لبو و شلغم، تمرینی برای صبر است. نتیجه نهایی، یک میانوعده سالم، گرم و خوشرنگ است که شبهای طولانی زمستان را قابل تحملتر میکند. هیچچیز مانند بوی لبو و شلغم در خانه، یادآور سرمای زمستان و گرمای دورهمی شب چله نیست. این آموزش ساده و کاربردی برای پخت بازاری و خوشرنگ لبو، یکی از بخشهای جداییناپذیر راهنمای پذیرایی ما در برای شب یلدا چی بپزیم؟ است. اگر میخواهید بدانید چطور از این خوراکیهای سنتی در کنار منوی مدرن شامل غذاهای اصلی، دسرها و نوشیدنیهای یلدایی استفاده کنید تا سفرهای خاطرهانگیز داشته باشید، حتماً به مقاله ما سر بزنید و از ایدههای ما دیدن کنید!
حالا که اصول کار را یاد گرفتید، پیشنهاد میکنم همین امشب دست به کار شوید. اگر نکتهای در مورد پخت این دو ریشه دارید که مادربزرگتان به شما یاد داده، خوشحال میشویم در بخش نظرات برای ما بنویسید.
سوالات متداول
آیا میتوان لبو را در زودپز پخت؟
بله، استفاده از زودپز زمان پخت لبو را به حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کاهش میدهد. اما دقت کنید که آب کمتری بریزید تا در نهایت آبکی نشود. روش قابلمه معمولی برای غلیظ شدن شیره لبو مناسبتر است.
چرا شلغمهای من بعد از پخت سیاه میشوند؟
این اتفاق معمولاً به دلیل کهنه بودن شلغم یا نگهداری طولانی مدت آن در یخچال قبل از پخت رخ میدهد. همیشه از شلغم تازه و سفت استفاده کنید.
آیا پوست لبو را بعد از پخت میتوان خورد؟
پوست لبو کمی ضخیم و خاکی طعم است. بهتر است بعد از پخت پوست آن را جدا کنید، اما پوست شلغم نازک است و خوردن آن مشکلی ندارد.
چکار کنیم بوی شلغم در خانه نپیچد؟
میتوانید کمی سرکه (حدود یک قاشق) به آب در حال جوش اضافه کنید تا بوی تند گوگردی آن را خنثی کند. البته روشن کردن هود و باز گذاشتن پنجره هم راهکار کلاسیک و موثری است!
برای سرماخوردگی شلغم را چگونه بپزیم؟
بهترین روش برای سرماخوردگی، روش بخارپز است. شلغمها را خرد کنید و داخل یک سبد فلزی روی بخار آب قرار دهید. یا میتوانید وسط شلغم خام را خالی کنید، کمی عسل داخلش بریزید و بگذارید آب بیندازد (به عنوان اکسپکتورانت طبیعی).
آیا اضافه کردن شکر خواص لبو را از بین میبرد؟
شکر کالری لبو را افزایش میدهد اما خواص آنتیاکسیدانی آن را از بین نمیبرد. اگر رژیم دارید یا دیابتی هستید، لبو خودش قند طبیعی دارد و میتوانید شکر را حذف کنید یا از مقدار بسیار کمی عسل در لحظه سرو استفاده کنید.
چگونه لبو را برای مدت طولانی در فریزر نگه داریم؟
لبو را بپزید، پوست بگیرید و خرد کنید. سپس آنها را بدون آبِ پخت، بستهبندی و فریز کنید. تا ۶ ماه قابل نگهداری است، اما بافت آن بعد از یخزدایی کمی نرمتر خواهد شد.